Trong bối cảnh an toàn vệ sinh thực phẩm ngày càng trở thành vấn đề cấp thiết, thực trạng vệ sinh an toàn thực phẩm ở Việt Nam hiện nay đang chịu nhiều áp lực. Theo WHO, giai đoạn 2011-2016 Việt Nam ghi nhận hơn 4 triệu ca bệnh lây truyền qua thực phẩm, với 123 ca tử vong. Cục ATTP cũng cho biết hoạt động kinh doanh thực phẩm chủ yếu quy mô nhỏ lẻ, phân tán, khiến công tác kiểm soát gặp nhiều khó khăn.
Table of Contents
Thực trạng vệ sinh an toàn thực phẩm ở việt nam hiện nay gây ngộ độc
Cơ quan chức năng liên tục phát hiện nhiều vụ vi phạm lớn. Ví dụ, ở Hà Nội vừa thu giữ hơn 7 tấn thực phẩm đông lạnh không rõ nguồn gốc.
Thực tế này “báo động về vấn nạn thực phẩm bẩn, mất an toàn đang tiêu thụ tràn lan ngoài thị trường”. Các vụ ngộ độc thực phẩm tập thể cũng thường xảy ra: cuối tháng 3/2025 tại TP.HCM, 75 học sinh từ hai trường nhập viện cấp cứu nghi ngộ độc thực phẩm. Những con số và sự kiện trên cho thấy chất lượng thực phẩm còn nhiều rủi ro, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.
Nguyên nhân dẫn đến mất vệ sinh thực phẩm
Quy mô sản xuất nhỏ và quản lý lỏng lẻ
Hoạt động sản xuất, chế biến chủ yếu thủ công, nhỏ lẻ khiến mạng lưới giám sát bị phân tán, khó kiểm soát. Điều này làm cho các hệ thống kiểm soát thực phẩm còn nhiều kẽ hở, vi phạm khó được phát hiện kịp thời.
Chạy theo lợi nhuận và lạm dụng hóa chất
Vì lợi nhuận, một số nơi lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất bảo quản và kháng sinh. Kết quả là thực phẩm bị nhiễm độc, dư lượng hóa chất vượt ngưỡng. Việc bảo quản và chế biến kém vệ sinh (ví dụ để thực phẩm hở, ruồi muỗi bám) cũng làm tăng nguy cơ ô nhiễm cho thực phẩm.
Nhận thức và thói quen tiêu dùng
Nhiều người tiêu dùng và tiểu thương chưa chú trọng ATTP. Thói quen ăn thức ăn chưa chín kỹ, dùng rau sống không rửa sạch hoặc bỏ qua hạn sử dụng đều tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn. Chuyên gia khuyến cáo nên chọn mua thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đã qua kiểm nghiệm và tuyệt đối tránh dùng sản phẩm ôi thiu.
Hậu quả đối với sức khỏe và kinh tế
Thực phẩm không an toàn gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Theo Bộ Y tế, trong Tết Ất Mùi 2015 có tới 1.500 người nhập viện vì ngộ độc thực phẩm, trong đó 5 người tử vong. Các bệnh truyền qua thức ăn như tiêu chảy, viêm gan A vẫn phổ biến, ảnh hưởng nặng đến sức khỏe cộng đồng.
WHO cảnh báo trẻ em dưới 5 tuổi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất – khoảng 40% gánh nặng bệnh tật do thực phẩm không an toàn thuộc nhóm tuổi này. Sự mất an toàn thực phẩm còn gây thiệt hại kinh tế – xã hội khi người dân hoang mang, chi phí y tế tăng cao và niềm tin vào thị trường thực phẩm giảm sút.
Giải pháp và nỗ lực quản lý
Các cơ quan chức năng đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao ATTP:
- Tăng cường thanh kiểm tra: Tổ chức kiểm tra liên ngành đột xuất tại chợ, bếp ăn tập thể, cơ sở sản xuất. Chẳng hạn, Sở ATTP TP.HCM năm 2024 đã kiểm tra khoảng 16.000 cơ sở, xử phạt 64 nơi vi phạm với tổng số tiền trên 812 triệu đồng.
- Kiểm nghiệm và hậu kiểm: Lấy mẫu giám sát định kỳ. Năm 2024 Sở ATTP TP.HCM cho biết đã lấy hơn 5.300 mẫu, phát hiện khoảng 10% mẫu nước uống đóng chai, 10% mẫu nước đá và 20% mẫu thủy sản tươi sống nhiễm khuẩn. Những mặt hàng này sẽ được kiểm tra nghiêm ngặt hơn trong năm tới.
- Nâng cao nhận thức cộng đồng: Đẩy mạnh tuyên truyền quy tắc ăn chín, uống sôi; khuyến khích người dân chọn mua thực phẩm rõ nguồn gốc và kiểm nghiệm.
Duy trì giám sát chặt chẽ như vậy là cần thiết, vì chỉ khi tất cả khâu từ sản xuất đến tiêu thụ được kiểm soát thì người dân mới an tâm về chất lượng thực phẩm.
Kết luận
Nhìn chung, thực trạng vệ sinh an toàn thực phẩm ở Việt Nam hiện nay dù đã được quan tâm quản lý, vẫn đặt ra nhiều thách thức: từ chất lượng sản phẩm đến năng lực kiểm soát và nhận thức cộng đồng. Để bảo vệ sức khỏe người dân, cần có sự chung tay của Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Chính phủ cần hoàn thiện chính sách, tăng cường thanh tra – kiểm tra; doanh nghiệp cam kết đảm bảo chất lượng và minh bạch nguồn gốc; người tiêu dùng nâng cao cảnh giác khi lựa chọn thực phẩm.